NIELUDZKIE I PONIŻAJĄCE TRAKTOWANIE

Skazaniec, 40 lat, odbywa karę. Udział lekarza w stosowaniu kar cielesnych: trzymanie w karcerze, ograniczenie jedzenia, stałe noszenie kajdanek.

1. Prawo międzynarodowe

   Patrz komentarz do przypadku 17. Wszystkie dokumenty międzynarodowe [patrz także art. 25, 31, 32 (1) i 33 rezolucji (73) 5, przyjętej przez Komitet Ministrów Rady Europy 19 stycznia 1973 r., odnośnie do minimalnych norm dotyczących traktowania więźniów, oraz punkt 1 rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ 3542 (XXX) z 9 lutego 1975 r. - Deklaracji o obronie wszystkich ludzi przed torturami, okrucieństwem oraz nieludzkim i poniżającym ich godność traktowaniem albo karaniem] zezwalają na udział lekarza w stosowaniu kary tylko w celu ochrony człowieka przed wszelkimi zabronionymi metodami oddziaływania, jak tortury oraz okrutne, nieludzkie i poniżające godność ludzką traktowanie.
   Wspomniana rezolucja 3452 (punkt 5) dopuszcza udział lekarza w stosowaniu kar tylko wówczas, gdy "zachodzi taka konieczność na podstawie kryteriów czysto medycznych lub gdy udział lekarza jest niezbędny dla ochrony fizycznego i psychicznego zdrowia oraz bezpieczeństwa samego więźnia, innych więźniów lub jego strażników i obecność ta nie przedstawia żadnego zagrożenia dla jego zdrowia". Co do prawodawstwa europejskiego, patrz sentencja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 18 stycznia 1978 r. w sprawie: Irlandia przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii.

2. Etyka

   Nieludzkie traktowanie. Międzynarodowa Rada Służb Medycznych Zakładów Penitencjarnych (Ateny, 11 września 1973 r.) potępia udział lekarza w wykonywaniu kar cielesnych. Światowa Organizacja Zdrowia (Tokio 1975): lekarz nigdy nie może asystować przy okrutnym traktowaniu, uczestniczyć w nim lub dopuszczać do okrutnego traktowania ani wykorzystywać w tym celu swoją wiedzę.
   Lekarz nigdy nie może być obecny przy działaniach uwłaczających godności uwięzionego. Na podstawie faktów lekarz sam ocenia stopień zagrożenia godności, zwłaszcza gdy idzie o warunki przebywania w karcerze.
   Decyzja Europejskiej Komisji Praw Człowieka w sprawie greckiej: "Ma miejsce naruszenie etyki lekarskiej, jeśli personel medyczny, a zwłaszcza lekarze, uczestniczą w jakiejkolwiek formie przy zadawaniu bólu więźniom lub zatrzymanym, jeśli obecność ta nie wynika z kryteriów czysto medycznych, nie jest konieczna dla ochrony fizycznego i psychicznego zdrowia oraz bezpieczeństwa samego więźnia, innych więźniów lub jego strażników i nie przedstawia zagrożenia dla jego zdrowia".

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Dla Kościoła katolickiego jest moralnie nie do przyjęcia wykorzystywanie wiedzy lekarskiej jako instrumentu do osiągnięcia określonych celów, jeśli w ten sposób naruszy się integralność człowieka, niezależnie od sytuacji, w której on się znajduje. Obecność i ingerencja lekarza w sygnalizowanym przypadku mogą być dozwolone tylko wtedy, gdy służy to leczeniu albo łagodzeniu cierpień fizycznych zadanych w drodze gwałtu [Pius XII, AAS 45 (1953), s. 744-754].
b) Protestancka. Wywołuje zaskoczenie fakt, że podobny przypadek jest rozpatrywany w podręczniku dotyczącym praw człowieka. Artykuł 5 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka zdecydowanie potępia tortury, a także "okrutne, nieludzkie lub poniżające ludzką godność traktowanie i karanie".
c) Żydowska. W tym przypadku na lekarza spada ogromna odpowiedzialność. Pomimo odpowiedzialności konkretnego lekarza, uczestniczącego w zadawaniu psychicznych bądź fizycznych tortur, większa jeszcze odpowiedzialność spada na całą medycynę. Tylko zasadnicze i jednoznaczne stanowisko krajowych i międzynarodowych organizacji medycznych pozwoli lekarzowi uchylić się od brania udziału w przesłuchaniach ludzi, podczas których poddaje się ich torturom.
d) Muzułmańska. W islamie zabroniony jest jakikolwiek zamach na fizyczną albo psychiczną integralność człowieka, tym bardziej gdy stosowanie kar cielesnych wymaga udziału lekarza.
e) Buddyjska. Zdanie podobne do zdania innych religii.