EKSPERYMENTY NA WOLONTARIUSZACH (KWESTIA ŚWIADOMEJ ZGODY)

Podczas posiedzenia Komisji do Spraw Etyki Lekarskiej pojawiła się różnica zdań między lekarzem a nielekarzem co do świadomej zgody wolontariuszy.

1. Prawo międzynarodowe

   Na temat konieczności uzyskania świadomej i dobrowolnej zgody człowieka na jakiekolwiek medyczne lub naukowe eksperymenty wypowiada się art. 7 Paktu Cywilnego. Żadnej innej odpowiedzi w prawie międzynarodowym nie ma.

2. Etyka

   Deklaracja Helsińska wylicza szczegółowo, jakich wyjaśnień należy udzielić odnośnie do celu, metod, zalet i ryzyka eksperymentu. Jeśli w stosunku do pacjentów można by niekiedy dopuścić pewne wyłączenia od tej zasady, to w stosunku do wolontariuszy jest to niedopuszczalne i należy przyznać rację tym, którzy bronią tej zasady.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Stosownie do zasady nietykalności ciała ludzkiego i szacunku dla godności człowieka Kościół żąda osobistej zgody ochotnika na eksperymenty medyczne, nie mające nic wspólnego z terapią [Pius XII, AAS 44 (1952), s. 784 i n.]. Prawo do świadomej zgody musi być chronione bądź przez lekarzy, bądź przez członków odpowiednich komisji do spraw etyki.
b) Protestancka. Jeśli między członkami komisji istnieje różnica zdań, należy gruntownie zbadać przyczynę sporu i próbować dojść do zgody. Stosowanie nacisku nie tylko nie pomogłoby w rozwiązaniu problemu, ale mogłoby skomplikować sytuację.
c) Żydowska. Generalnie zezwala się na eksperymenty, jeśli wolontariusz wyrazi świadomą zgodę, pod warunkiem, że eksperyment nie stanowi zagrożenia dla jego życia.
d) Muzułmańska. W celu terapeutycznym eksperyment z nową substancją może być przeprowadzony na grupie wolontariuszy wtedy, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

1. dobrowolna i świadoma zgoda;
2. brak wynagrodzenia;
3. nietoksyczność substancji;
4. przeprowadzenie eksperymentu w oficjalnie uznanym centrum medycznym;
5. zgoda odpowiedniej komisji do spraw etyki.