AIDS (ŻĄDANIE PACJENTA WYLECZENIA IMPOTENCJI)

Prośba pacjenta seropozytywnego o operację chirurgiczną z powodu braku wzwodu. Odmowa urologa, ponieważ pacjent jest nosicielem wirusa HIV.

1. Prawo międzynarodowe

   Jedynym dokumentem, rozpatrującym problemy związane z AIDS, jest zalecenie nr R (87) 25, przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy 26 listopada 1987 r. (jest to ciąg dalszy zaleceń nr R (83) 8 i nr R (85) 12, dotyczących wykrywania AIDS u krwiodawców).
   Zgodnie z pierwszym akapitem punktu 2.2.3 "osoby, niezależnie od tego, czy są dawcami, czy nie, muszą być poinformowane o pozytywnym wyniku testu"; cytowany przepis nie daje jednak odpowiedzi odnośnie do legalności testu wykonywanego bez wiedzy pacjenta.
   Punkt 2.2.1 tego samego zalecenia, dotyczący ujawnienia choroby, rozpatruje z kolei (pierwszy i drugi akapit) konieczność wprowadzenia w życie "programu systematycznej kontroli przy każdym oddaniu krwi, mleka matki, organów, tkanek, komórek, a przede wszystkim spermy, z zachowaniem tradycyjnych i ścisłych warunków dobrowolności zgody i poufności danych [ ...]; nigdy nie może być przeprowadzana obowiązkowa kontrola ani wśród ludności w ogóle, ani wśród poszczególnych grup".
   W świetle cytowanych przepisów i wspominanego już wcześniej art. 7 Paktu Cywilnego chirurg nie może przeprowadzić testu na obecność wirusa HIV bez wcześniejszej zgody pacjenta.
   Co do drugiej kwestii, to punkt 2.2.3 cytowanego zalecenia (87) 25 precyzuje: "personel medyczny może z reguły zapobiec zarażeniu, stosując odpowiednie środki; obowiązkiem pacjentów jest więc uprzedzenie, że są nosicielami wirusa HIV", ale nie rozstrzyga jednoznacznie tego problemu. Podobnie czytamy w trzecim akapicie punktu 2.4: "Osoby, które ze względu na swój zawód mogą kontaktować się z zarażonymi płynami lub wydzielinami, muszą otrzymywać aktualną informację o elementarnych higienicznych środkach ostrożności, których muszą przestrzegać one same i ich pacjenci".

2. Etyka

   Zgodnie z deklaracją WHO na temat leczenia chorych na AIDS (Wiedeń 1988) "chorzy na AIDS, jak również nosiciele wirusa HIV muszą otrzymać odpowiednią pomoc medyczną; nie mogą być poddawani prześladowaniom, cierpieć w codziennym życiu z powodu samowoli i nieuzasadnionej dyskryminacji. Lekarze powinni szanować wielowiekową tradycję, która polega na leczeniu ze współczuciem i odwagą pacjentów cierpiących na choroby zakaźne. Tradycja ta powinna być przestrzegana również w stosunku do chorych na AIDS".
   Chorzy na AIDS mają prawo do odpowiedniej opieki medycznej, prowadzonej ze współczuciem i szacunkiem dla ich godności ludzkiej. Lekarz nie ma moralnego prawa odmówić pomocy pacjentowi, którego dolegliwość leży w jego kompetencjach, tylko dlatego, że jest on seropozytywny. Etyka lekarska nie może dopuścić do dyskryminującego traktowania niektórych kategorii pacjentów. Osoba chora na AIDS wymaga leczenia w sposób odpowiedni i ze współczuciem. Lekarz, który nie jest w stanie udzielić pomocy i wymaganej obsługi chorym na AIDS, musi skierować ich do specjalistów, wyposażonych w odpowiednie środki. Lekarz jest zobowiązany zająć się pacjentem, dopóki nie będzie można przewieźć go do wyspecjalizowanego szpitala.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. W tej materii nie ma oficjalnego stanowiska Kościoła. Wychodząc od wskazówek terapeutycznych [Pius XII, AAS 45 (1953), s. 674-675; AAS 48 (1956), s. 461-462] i zakładając, że operacja z medycznego punktu widzenia jest wskazana i powinna być skuteczna - przynajmniej w płaszczyźnie psychologicznej - odmowa urologa wydaje się moralnie nie do przyjęcia.
b) Protestancka. Niezależnie od techniki takiej operacji, podstawową sprawą w tym przypadku jest przyjrzenie się obyczajom seksualnym pacjenta. Możliwe, że wymiana poglądów w tej kwestii pozwoli wypracować wspólne stanowisko. Trudno jednak, w danej sytuacji, żądać od lekarza, aby postąpił wbrew sumieniu.
c) Żydowska. Niezwykle trudno dać kategoryczną odpowiedź. Każdy taki przypadek musi być rozpatrywany oddzielnie. Lekarz musi wziąć pod uwagę wiele czynników, wśród których należy przede wszystkim wymienić: przyczyny choroby, sytuację rodzinną i kontekst socjalny. Lekarz musi wziąć też pod uwagę fakt, że podobna operacja jest dużym obciążeniem psychicznym, zwłaszcza dla pacjenta seropozytywnego. Poza tym technika ta jest coraz mniej popularna, odkąd pojawiła się możliwość iniekcji z papaweryny. W każdym przypadku, gdy pacjent jest żonaty, należy zawiadomić jego żonę.
d) Muzułmańska. W prezentowanym przypadku pacjent - nosiciel wirusa HIV musi być poinformowany o swojej sytuacji. Chirurg ma obowiązek przeprowadzić operację, podejmując niezbędne środki ostrożności przed ewentualnym, swoim lub personelu medycznego, zarażeniem.
e) Buddyjska. Żadnej odpowiedzi nie ma.