KATASTROFY NATURALNE

Trzęsienie ziemi i wywołany nim nagły niezwykle silny przypływ morski, zniszczenie źródeł energii, zapasów leków i środków opatrunkowych, środków komunikacji: pomoc międzynarodowa.

1. Prawo międzynarodowe

   Wiele europejskich umów przewiduje okazanie wzajemnej pomocy w razie naturalnych kataklizmów - Umowa europejska o wymianie substancji terapeutycznych pochodzenia ludzkiego (Rada Europy; 15 grudnia 1958 r. - 1 stycznia 1959 r.) i Protokół dodatkowy z 1 stycznia 1983 r.; Umowa o dostawach do centrów medycznych urządzeń medyczno-chirurgicznych i laboratoryjnych, potrzebnych w diagnozie i terapii, bez opłat celnych, na zasadzie nie oprocentowanej pożyczki (28 kwietnia 1959 r.; 29 lipca 1960 r.) i Protokół dodatkowy z 1 stycznia 1983 r.; Umowa europejska o wymianie odczynników do określania grup tkanek (Rada Europy; 17 września 1974 r.; 23 kwietnia 1979 r.) i Protokół dodatkowy (24 czerwca 1976 r. 23 kwietnia 1977 r.). Patrz także: zalecenie nr R (79) 5, przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy 14 marca 1979 r., o międzynarodowym transporcie i wymianie substancji pochodzenia ludzkiego; art. 2 (1) Paktu Społecznego; Umowa europejska o wymianie odczynników do określania grupy krwi (14 maja 1962 r. - 14 października 1962 r.) i Protokół dodatkowy z 1 stycznia 1983 r.; Umowa europejska o wzajemnej pomocy medycznej w dziedzinie leczenia specjalistycznego (14 maja - 15 czerwca 1962 r.) i zalecenie (68) 32, przyjęte przez delegatów ministrów Rady Europy 31 października 1968 r., założeniu w Amsterdamie europejskiego banku rzadkich grup zamrożonej krwi.

2. Etyka

   W wypadku katastrof, klęsk żywiołowych i wojny nuklearnej lekarz powinien wykonywać swoje obowiązki zawodowe i udzielać natychmiastowej koniecznej pomocy bez zwracania uwagi na płeć, rasę, narodowość, religię, przekonania. Kontynuuje swoją pomoc tak długo, jak długo będzie ona konieczna (WHO, Hawana 1956).
   Należy dodać, że, biorąc pod uwagę możliwy deficyt środków medycznych, zwłaszcza w warunkach wojny nuklearnej, lekarz powinien powstrzymać się od prowadzenia intensywnego leczenia beznadziejnie chorego człowieka. Nie zwalnia to jednak lekarza od obowiązku opiekowania się i przynoszenia ulgi w cierpieniu umierającemu za pomocą środków przeciwbólowych i uspokajających (WHO, Wenecja 1983).

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Pomoc międzynarodowa jest obowiązkiem z moralnego punktu widzenia i wynika z zasady "pomocniczości" (Gaudium et Spes, n. 86c). Instytucje międzynarodowe mogą oddać olbrzymie usługi ludzkości, "i Kościół z radością wita ducha prawdziwego braterstwa, rozkwitającego wśród chrześcijan i niechrześcijan" i wysiłki służące złagodzeniu ogromnych cierpień (Gaudium et Spes, n. 84).
b) Protestancka. Ogrom problemów nie pozwala odpowiedzieć w niewielu zdaniach. Należy jednak wymienić kilka prostych zasad:

1. wszyscy ludzie żyją w tym samym świecie, którego części są zależne od siebie; to znaczy, że zdarzenie w jednym miejscu z pewnością wywoła konsekwencje (pozytywne albo negatywne) w innych miejscach planety;
2. mądrość ludowa, zapisana w Ewangeliach, głosi: "Wszystko [...], co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie!" (Mt 7,12); "Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie!" (Łk 6,31);
3. wiara rozwija tę regułę wzajemności i wzywa do bezinteresowności i miłości;
4. nadmiar utopijnych marzeń i wezwań do dobrej woli jest szkodliwy; żądanie lub prawo, które nie mogą być wykonane lub respektowane, wywołują zgubne wątpliwości odnośnie do zasadności tego żądania lub prawa; należy zatem wystrzegać się "zbyt dobrych" programów, które, obiecując każdemu bezgraniczne szczęście, w rzeczywistości mogą być urojeniami, mogą pozbawiać wartości samą ideę programu i podważać wiarę w możliwość zmian na lepsze oraz doprowadzić do wprost przeciwnych rezultatów; ale, z drugiej strony, jest prawdą, że nic głęboko ludzkiego nie dzieje się bez marzeń, bez nadziei i... bez wiary - i na tym polega odwieczny spór o losy świata, których nie można przewidzieć;
5. biorąc pod uwagę powyższe, ludzkość powinna cierpliwie i starannie, z pomocą etycznych środków, wytyczać drogę do coraz bardziej ludzkiego świata, pokonując przeciwności losu oraz historii i znajdując wyjście z trudnych sytuacji.